Tình Hình Áp Dụng Hệ Thống Lưu Trữ Năng Lượng (BESS) Trong Lưới Điện Việt Nam

Hệ thống Lưu trữ Năng lượng (BESS) đóng vai trò quan trọng trong việc tích hợp năng lượng tái tạo vào hệ thống điện và cung cấp điện ổn định, đồng thời giúp ngành điện đạt được các mục tiêu khí hậu toàn cầu. Xu hướng phát triển BESS đã gia tăng mạnh mẽ trong những năm gần đây.

Tổng Quan Về Phát Triển Hệ Thống Lưu Trữ Năng Lượng (BESS) Trên Thế Giới

BESS có vai trò thiết yếu trong việc tích hợp năng lượng tái tạo vào hệ thống điện và cung cấp năng lượng, hỗ trợ ngành điện đạt được các mục tiêu khí hậu toàn cầu. Xu hướng phát triển BESS đã tăng tốc trong những năm gần đây. Theo báo cáo của Tổ chức Năng lượng Tái tạo Quốc tế (IRENA), công suất lắp đặt hàng năm của các hệ thống BESS đã tăng từ 0.1 GWh vào năm 2010 lên 95.9 GWh vào năm 2023 (Hình 7.1). Cụ thể, vào năm 2023, công suất lắp đặt mới cao gấp ba lần so với năm 2022, trong đó gần một nửa đến từ Trung Quốc và khoảng một phần tư từ Hoa Kỳ. Chi phí cho các dự án lưu trữ năng lượng cũng giảm 89%, từ 2.700 USD/kWh vào năm 2010 xuống còn 273 USD/kWh vào năm 2023.

Hình 7.1. Chi phí và công suất lắp đặt BESS toàn cầu từ 2010 – 2023 

Từ năm 2019, việc chuyển tải tải điện (load shifting), nhằm cân bằng năng lượng trong hệ thống điện, đã trở thành ứng dụng phổ biến nhất của BESS (Hình 7.2). Cụ thể, BESS sẽ lưu trữ điện năng từ các nguồn tái tạo trong thời gian nhu cầu thấp hoặc giá điện thấp, sau đó xả điện vào các thời điểm nhu cầu cao, giúp ổn định lưới điện và cải thiện hiệu quả sử dụng năng lượng. Xu hướng này đã tăng trưởng mạnh mẽ, với việc sử dụng BESS cho mục đích cân bằng hệ thống điện đã tăng gấp đôi từ năm 2019 đến năm 2023, chiếm 67% tổng công suất lưu trữ mới được lắp đặt. Điều này chủ yếu là nhờ vào việc giảm chi phí của pin, tạo ra nhiều cơ hội kinh tế cho quá trình chuyển đổi năng lượng, đặc biệt là với sự gia tăng sử dụng năng lượng mặt trời.

Hình 7.2. Các xu hướng ứng dụng của BESS

Tình Hình Áp Dụng BESS Tại Việt Nam

Theo xu hướng phát triển năng lượng tái tạo, Việt Nam bắt đầu triển khai các hệ thống BESS từ năm 2019. Tuy nhiên, do thiếu hoàn thiện các chính sách và quy định liên quan đến phát triển BESS, hầu hết các hệ thống BESS tại Việt Nam đều là các hệ thống lắp đặt sau công-tơ và có công suất khá nhỏ (<100 kW), chủ yếu được lắp đặt tại các hộ gia đình có điện mặt trời mái nhà. Một số hệ thống có công suất trung bình (vài trăm kW) cũng đã được lắp đặt sau công-tơ hoặc tại các hệ thống điện nhỏ không nối lưới quốc gia, như tại PECC2, đảo Bạch Long Vĩ, trung tâm dữ liệu của EVNHCMC, và hệ thống BESS của Vinfast được lắp đặt vào năm 2024 (Bảng 7.1).

Bảng 7.1. Một số hệ thống BESS quy mô trung bình đã lắp đặt tại Việt Nam

Địa điểm, Thời gian vận hành	Loại pin, Công suất, Dung lượng	Hình thức lắp đặt	Nguồn năng lượng tái tạo tích hợp và công suất	Mục đích chính
Trung tâm sáng tạo PECC2, 2021	Li-ion, 750 kW, 2.557 kWh	Sau công-tơ	Điện mặt trời mái nhà: 420 kWp	Tối ưu hóa tiêu thụ điện năng
Đảo Bạch Long Vĩ, 2021	Li-ion, 630 kW, 2.000 kWh	Hệ thống không nối lưới	Điện mặt trời: 504 kWp; Tuabin gió: 1 MW	Đảm bảo cung cấp điện liên tục cho lưới điện cô lập
EVNHCMC, 2023	Li-ion, 312 kW, 432 kWh	Sau công-tơ	Điện mặt trời mái nhà: 137 kWp	Đảm bảo cung cấp điện cho các tải quan trọng
Vinpearl Nha Trang, 2024	LFP, 1.850 kW, 3.700 kWh	Sau công-tơ	Không	Thực hiện giao dịch năng lượng

Hệ thống BESS tại Trung tâm sáng tạo PECC2 là hệ thống BESS lớn nhất tại Việt Nam khi đi vào vận hành vào năm 2021, thể hiện tầm nhìn và vai trò tiên phong của PECC2 trong việc làm chủ các ứng dụng công nghệ lưu trữ năng lượng. Hệ thống này giúp PECC2 giảm thiểu tiêu thụ điện trong các giờ cao điểm và duy trì cung cấp điện trong trường hợp mất điện lưới. Ngoài ra, hệ thống còn giúp tối ưu hóa việc sử dụng điện từ các tấm pin mặt trời lắp trên mái nhà tại PECC2.

Tại đảo Bạch Long Vĩ, BESS là một phần trong hệ thống cung cấp điện đa dạng bao gồm điện mặt trời, gió, lưu trữ năng lượng và máy phát điện diesel. Vì đảo cách xa đất liền, lưới điện của đảo không kết nối với lưới điện quốc gia mà hoạt động như một lưới điện độc lập. Việc lưu trữ năng lượng đóng vai trò quan trọng trong việc cân bằng cung cầu điện, tăng độ tin cậy của lưới điện và gia tăng tỷ lệ tích hợp năng lượng tái tạo trên đảo.

Hệ thống BESS của EVNHCMC được lắp đặt vào năm 2023, phục vụ cho trung tâm dữ liệu của tổ chức này. Đây là một phần của dự án thử nghiệm lưới điện quy mô nhỏ của EVNHCMC. Hệ thống BESS giúp đảm bảo cung cấp điện liên tục cho các tải quan trọng trong trung tâm dữ liệu trong trường hợp mất điện và kết hợp với điện mặt trời mái nhà để giảm thiểu tiêu thụ điện trong giờ cao điểm.

Hệ thống BESS tại Vinpearl Nha Trang, lắp đặt vào năm 2024, hiện là hệ thống BESS lớn nhất tại Việt Nam, hoạt động sau công-tơ và không tích hợp nguồn năng lượng tái tạo. Hệ thống này hoạt động bằng cách mua điện trong giờ thấp điểm và bán điện trong giờ cao điểm, giúp chuyển tải tải và giảm chi phí điện, đồng thời đảm bảo cung cấp điện trong các trường hợp mất điện lưới. Hệ thống này được Marubeni đầu tư và vận hành, sử dụng pin LFP từ nhà máy sản xuất pin của Vinfast (Nguồn: Marubeni, nhà đầu tư dự án).

Mặc dù tiềm năng ứng dụng BESS tại Việt Nam là rất lớn, đặc biệt là với sự phát triển mạnh mẽ của năng lượng tái tạo, nhưng hiện nay Việt Nam vẫn chưa có dự án BESS quy mô lớn kết nối trực tiếp với lưới điện quốc gia.

Bạn đang tìm kiếm giải pháp mở rộng thị trường thiết bị lưu trữ năng lượng độc đáo tại Việt Nam? Hãy liên hệ với SIA ngay!

Nguồn: PECC2| Link