Suy thoái kinh tế toàn cầu đã tác động đến nhu cầu xuất khẩu của Việt Nam, khiến 2023 trở thành một trong những năm thách thức nhất của thế kỷ 21, sau hai năm COVID-19 2020 và 2021. Tuy vậy, GDP năm 2023 vẫn tăng 5,05%, thuộc top cao trong khu vực và thế giới.

Việt Nam kiên cường

Ông Andrea Coppola chọn từ “kiên cường” để nói về Việt Nam năm 2023. “Với đặc điểm của nền kinh tế Việt Nam, suy thoái kinh tế toàn cầu là một cú sốc tiêu cực lớn đối với đất nước nhưng Việt Nam vẫn duy trì được tốc độ tăng trưởng mà nhiều nước trên thế giới chỉ có thể mơ ước“, ông nhấn mạnh.

Chuyên gia World Bank phân tích: Việt Nam là một trong những nền kinh tế mở nhất trên thế giới. Sự phụ thuộc vào nhu cầu từ các đối tác thương mại đã đưa Việt Nam vào thế phải đối mặt với tình trạng suy thoái kinh tế toàn cầu năm 2023. Vì thế, sau những năm COVID 2020 và 2021 rất khó khăn, tình hình kinh tế năm 2023 là kém mạnh mẽ nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính châu Á cuối những năm 1990.

Tuy nhiên, kinh tế của Việt Nam trong năm 2023 là tích cực trong bối cảnh toàn cầu đầy thách thức. Tăng trưởng kinh tế ở Mỹ là khoảng 2,5% vào năm 2023. Tại khu vực đồng Euro, tăng trưởng kinh tế thậm chí còn yếu hơn, chỉ ở mức khoảng 0,5%. Trong khi đó, bất chấp những thách thức toàn cầu, Việt Nam vẫn có thể tiếp tục tăng trưởng với tốc độ tương đối nhanh. Đầu tư công đã tăng khoảng 35% so với năm trước, giúp duy trì tăng trưởng kinh tế.

Ông Andrea Coppola, chuyên gia kinh tế trưởng của Ngân hàng Thế giới (World Bank) tại Việt Nam

Ông Andrea Coppola ấn tượng với giai đoạn cuối năm 2023, khi kinh tế Việt Nam có dấu hiệu hồi phục. Ông nhận định, sự phục hồi này được thúc đẩy bởi ba yếu tố chính.

Thứ nhất, nhu cầu bên ngoài đối với hàng xuất khẩu của Việt Nam dần phục hồi. Hoạt động xuất nhập khẩu được cải thiện trong nửa cuối năm. Thứ hai, các cơ quan chức năng đã cho thấy rõ vai trò quan trọng của việc thúc đẩy giải ngân đầu tư công, với con số tăng đáng kể so với năm 2022.

“Đầu tư công là yếu tố then chốt vì chúng hỗ trợ tăng trưởng kinh tế cả trong ngắn hạn và dài hạn và vì vậy cải thiện hơn nữa quản lý đầu tư công là ưu tiên hiện nay của Việt Nam“, ông nói.

Thứ ba, bất chấp cú sốc mạnh giáng xuống nền kinh tế, tiêu dùng tư nhân vẫn phục hồi tốt. Sự tăng trưởng của doanh số bán lẻ, một chỉ số nói lên tiêu dùng cá nhân, ổn định ở mức khoảng 7,5% kể từ tháng 8. Tốc độ tăng trưởng này tuy chậm hơn đáng kể so với trước đại dịch COVID, nhưng tiêu dùng tư nhân vẫn là một động lực chính cho tăng trưởng kinh tế.

Tăng trưởng năm 2024 là đầy tham vọng

Theo chuyên gia kinh tế trưởng của Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, do tăng trưởng kinh tế toàn cầu dự kiến sẽ tiếp tục chậm lại vào năm 2024 nên mục tiêu tăng trưởng GDP từ 6% – 6,5% cho năm 2024 là đầy tham vọng.

“Bất chấp suy thoái toàn cầu, nhu cầu xuất khẩu của Việt Nam có thể dần được cải thiện và chúng tôi dự đoán tăng trưởng kinh tế sẽ tăng nhẹ nhưng sẽ rất khó đạt được mức 6 hoặc 6,5% trừ khi nhu cầu, tiêu dùng và đầu tư trong nước tăng tốc mạnh hơn nữa“, ông dự báo.

Tuy nhiên, ông cho rằng, các nhà chức trách có thể đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ nền kinh tế thông qua chính sách tài khóa, bằng cách đẩy nhanh việc thực hiện các dự án cơ sở hạ tầng và dự án đầu tư công mang tính chuyển đổi trạng thái, nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong ngắn hạn và dài hạn.

Mục tiêu tăng trưởng GDP từ 6% – 6,5% cho năm 2024 là thách thức với kinh tế Việt Nam.

Để tăng trưởng vững mạnh trong năm 2024, chuyên gia World Bank đề xuất tăng gấp đôi nỗ lực phát triển nguồn nhân lực bằng cách nâng cao trình độ của lực lượng lao động, và phát triển vốn vật chất thông qua đầu tư công vào cơ sở hạ tầng giao thông và năng lượng để có thể tăng cường hơn nữa khả năng cạnh tranh của khu vực tư nhân Việt Nam.

“Người dân Việt Nam là nguồn nội lực lớn nhất của đất nước. Công nhân và doanh nhân Việt Nam đã giúp nền kinh tế Việt Nam tăng trưởng gấp 7 lần trong 30 năm qua. Để duy trì mức tăng trưởng nhanh chóng này, với môi trường bên ngoài đầy thách thức, theo tôi cần tiếp tục thúc đẩy phát triển khu vực tư nhân và nâng cao năng suất“, ông Andrea Coppola nói.

Chuyên gia dự báo nhu cầu xuất khẩu đối với hàng Việt Nam từ phần còn lại của thế giới sẽ phục hồi vào năm 2024 nhưng có thể sẽ không mạnh như trước và tình hình đầy thách thức này có thể kéo dài trong một thời gian tới.

“Trong bối cảnh đó, thông điệp của tôi dành cho Việt Nam là tận dụng sức mạnh nội tại và thúc đẩy tăng năng suất của nền kinh tế trong nước để biến những thách thức do suy thoái kinh tế toàn cầu gây ra thành cơ hội củng cố hơn nữa mô hình tăng trưởng kinh tế của mình.

Việt Nam được đánh giá là điểm đến hấp dẫn đối với các nhà đầu tư quốc tế nhờ sự ổn định về kinh tế, chính trị và khả năng hội nhập nền kinh tế toàn cầu. Điều quan trọng đối với Việt Nam là tiếp tục củng cố môi trường kinh doanh và thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư tư nhân để tận dụng tối đa tác động của diễn biến địa chính trị toàn cầu đối với đầu tư và thương mại quốc tế“, ông nêu quan điểm.

Tổng sản phẩm trong nước (GDP) năm 2023 ước tính tăng 5,05% so với năm trước. GDP quý IV ước tăng 6,72% so với cùng kỳ năm trước, cao hơn quý IV các năm 2012-2013 và 2020-2022. Xu hướng tích cực được duy trì, quý sau cao hơn quý trước (quý I tăng 3,41%, quý II tăng 4,25%, quý III tăng 5,47%).

Nguồn：VTC NEWS | Liên kết

Tham khảo dịch vụ của SIA｜Liên kết

Nền kinh tế Việt Nam năm 2023 với tỷ suất tăng trưởng vừa đạt 5%, vừa mới đủ đạt mức tối thiểu theo thống kê chính thức. Mức thu nhập trung bình hàng tháng của người lao động đạt khoảng 7 triệu VND (tương đương 8,860 Đài tệ), tăng thêm 459,000 VND so với năm 2022, tăng trưởng 6.9%.

Trang tin tức trực tuyến VnExpress đưa tin rằng đến cuối năm 2023, thu nhập trung bình hàng tháng của người lao động Việt Nam là khoảng 7 triệu VND. Cơ quan thống kê Việt Nam (GSO) cho biết, thu nhập trung bình hàng tháng của người lao động nam là 8.1 triệu VND, trong khi người lao động nữ là 6 triệu VND.

Tuy nền kinh tế Việt Nam năm 2023 vẫn giữ được tỷ suất tăng trưởng ổn định ở mức tối thiểu là 5%, nhưng đã không đạt được mục tiêu tăng trưởng là 6.5% mà chính phủ đề ra, và chỉ có sự hồi phục đôi chút trong quý 4 của năm đó. Phản ánh về mặt thu nhập của người lao động, tổng thể nói chung, trong quý 4 năm 2023, thu nhập trung bình của công nhân ở mỗi khu vực kinh tế đều có sự tăng lên.

Bản tin nêu rõ rằng trong quý 4 năm 2023, thu nhập trung bình hàng tháng của người lao động tại Việt Nam đạt 7.3 triệu VND, tăng thêm 180,000 VND so với quý trước, tăng trưởng 2.5%, gần gấp đôi so với mức tăng 1.4% trong quý 4 năm 2022. Phân tích cho biết rằng doanh nghiệp đã tăng tốc sản xuất trong những tháng cuối cùng của năm 2023, làm cho thu nhập của người lao động tăng lên.

Mức tăng trưởng thu nhập của người lao động nhanh nhất ở Thủ đô Hà Nội, với mức lương trung bình hàng tháng là 8.7 triệu VND, tăng thêm 3.5%.

Trái lại, thu nhập của người lao động ở miền Đông Nam Bộ tăng trưởng chậm nhất, với tỷ lệ tăng 2.3% so với năm trước, mức thu nhập trung bình hàng tháng là 9 triệu VND. Trong đó, thành phố Hồ Chí Minh, trung tâm kinh tế, thu nhập lao động chỉ tăng 1.9%, đạt mức trung bình 9.4 triệu VND.

Tuy nhiên, với việc nhiều doanh nghiệp nhận đơn đặt hàng, mở rộng sản xuất, cần tuyển dụng hàng nghìn lao động, tỷ lệ thất nghiệp của thành phố Hồ Chí Minh đã giảm xuống 2.91% trong năm 2023.

Toàn quốc Việt Nam năm 2023 có khoảng 51.3 triệu người lao động, tăng thêm 683,000 người so với năm 2022.

Nguồn: Yahoo 新聞 | Liên kết 

Tham khảo dịch vụ của SIA | Liên kết

Năm 2023: Những điểm sáng

Nhiều dự báo cho thấy tăng trưởng GDP của Việt Nam năm 2023 chỉ đạt trên 5%. Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM) (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) dự báo GDP năm 2023 của Việt Nam khoảng 5,19%. Mới đây, Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) đưa ra mức 5,2%, giảm đáng kể so với dự báo trước đó là 5,8%. Đáng lưu ý, mức dự báo 5,2% này của Việt Nam tương đương với dự báo tăng trưởng trong năm nay của Trung Quốc – nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Năm 2023 được nhận định là một năm cực kỳ khó khăn, song nhiều “điểm sáng” của nền kinh tế được ghi nhận. Theo đánh giá của CIEM, một số chỉ báo kinh tế vĩ mô đang theo chiều hướng tích cực, tăng trưởng GDP có xu hướng tốt lên, quý sau cao hơn quý trước. Tăng trưởng GDP quý IV/2023 ước đạt 7,72%, quý III/2023 là 5,23%, quý II/2023 là 4,05% và quý I/2023 là 3,28%.

Theo TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, Thành viên Hội đồng tư vấn Chính sách Tài chính – Tiền tệ Quốc gia, Việt Nam không thể tránh được những tác động từ tình hình khó khăn của kinh tế thế giới, nhưng những tín hiệu phục hồi của nền kinh tế hiện khá rõ nét. Nền kinh tế có nhiều động lực cho tăng trưởng cả năm 2023 và 2024, như: Sự dịch chuyển chuỗi cung ứng và dòng vốn đầu tư toàn cầu; Thị trường Trung Quốc mở cửa trở lại; Dịch vụ, tiêu dùng tăng khá; Đầu tư công được đẩy mạnh, rủi ro tài khóa ở mức trung bình, dư địa chính sách vẫn còn; Lạm phát và lãi suất đang giảm, tỷ giá cơ bản ổn định, rủi ro nợ xấu trong tầm kiểm soát…

TS. Cấn Văn Lực chia sẻ, tăng trưởng GDP của Việt Nam 2023 dù thấp hơn so với chỉ tiêu 6 – 6,5% nhưng vẫn ở mức tăng trưởng gần như cao nhất trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương, đặc biệt từ tháng 6 kinh tế đã có những dấu hiệu phục hồi rõ nét. Phân tích những chỉ số cụ thể của nền kinh tế như xuất khẩu, chỉ số sản xuất công nghiệp…, TS. Cấn Văn Lực nhận định kinh tế đang tốt lên. “Rõ ràng chúng ta đã phục hồi và đang lấy lại đà tăng trưởng tích cực” – ông quả quyết.

Đặc biệt, trong ba dòng vốn đầu tư chính của nền kinh tế, tuy đầu tư tư nhân chưa như kỳ vọng, nhưng đầu tư công đang triển khai rất tốt, giải ngân vốn đầu tư nước ngoài cũng tăng trưởng. Cùng với đó, thị trường trái phiếu doanh nghiệp, thị trường bất động sản tuy chưa được như mong muốn nhưng đang chuyển biến tích cực.

Ngoài ra, một “điểm sáng” quan trọng là thể chế đang có nhiều thay đổi tích cực, rất nhiều luật quan trọng đã được Quốc hội thông qua và chuẩn bị thông qua, như: Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Giao dịch điện tử, Luật Các tổ chức tín dụng…

Bên cạnh đó, toàn bộ các chính sách (giãn, hoãn, giảm thuế, phí…) mà Chính phủ ban hành trong thời gian vừa qua nhằm hỗ trợ cho các thị trường, như thị trường vốn, đất đai, bất động sản, du lịch…, có thể nói là chưa từng có. Đáng chú ý, hầu hết các chính sách áp dụng từ thời kỳ dịch COVID-19 đến nay được giữ nguyên.

Đặc biệt, TS. Lực nhấn mạnh công tác ngoại giao nói chung và ngoại giao kinh tế nói riêng năm vừa qua đã rất thành công.

Kịch bản nào cho năm 2024?

Tại Diễn đàn Nhịp đập Kinh tế Việt Nam 2023 do Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) và CIEM phối hợp tổ chức mới đây, CIEM đã công bố cập nhật 3 kịch bản tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2024. Theo đó, kịch bản thấp GDP tăng trưởng 5,5%, kịch bản cơ sở GDP tăng 6% và kịch bản cao GDP tăng trưởng 6,5%.

Dự báo này tương đối sát với dự báo gần nhất của một số định chế tài chính quốc tế như WB dự báo 5,5% (tháng 8/2023); IMF dự báo 5,8% (tháng 10/2023); ADB dự báo 6% (tháng 9 và tháng 12/2023).

Mới đây, tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 103/2023/QH15 về Kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội năm 2024, với chỉ tiêu tăng trưởng GDP năm 2024 là 6 – 6,5%.

Năm 2024 được nhận định vẫn là năm không dễ dàng với kinh tế Việt Nam, bởi những khó khăn trong nội tại nền kinh tế của năm 2023 vẫn còn kéo dài đến năm 2024. Trong khi đó, tình hình địa chính trị thế giới vẫn diễn biến phức tạp và khó lường, tăng trưởng kinh tế thế giới vẫn được dự báo giảm nhẹ, trong đó có nhiều nước đối tác thương mại lớn của Việt Nam. Cùng với đó, lạm phát được dự báo vẫn ở mức cao, thậm chí có thể cao hơn năm 2023, do đó việc điều hành chính sách tiền tệ của Việt Nam sẽ khó khăn, và đòi hỏi sự linh hoạt hơn…

Tuy nhiên, điểm tích cực là kinh tế tăng trưởng ổn định trong thời gian dài tạo đà và lực cho phục hồi thuận lợi hơn. Vị thế chính trị và thương mại của Việt Nam ngày càng được quốc tế chú trọng hơn (nâng cấp quan hệ với Mỹ, Nhật; một số hiệp định thương mại tự do mới phát huy hiệu lực…). Nhà nước chú trọng hỗ trợ phục hồi kinh tế, một số chính sách hỗ trợ đã được Quốc hội đồng ý kéo dài sang 2024.

Trong các kịch bản kinh tế, CIEM dự báo, GDP năm 2024 có thể tăng trưởng tương ứng với kịch bản cơ sở nhất (6%). Để đạt được mức tăng trưởng đó, nhóm nghiên cứu của CIEM đề xuất tập trung vào một số giải pháp, gồm: Tập trung ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, trong đó đặc biệt tập trung nhiều hơn cho các động lực tăng trưởng kinh tế; Tiếp tục cải thiện thể chế và môi trường kinh doanh; Hoàn thiện cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất; Tăng cường hỗ trợ cho các chủ thể sản xuất kinh doanh và thúc đẩy phát triển thị trường hàng hoá dịch vụ…

Đâu là động lực tăng trưởng?

Theo Trưởng đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam, bà Ramla Khalidi, để nền kinh tế Việt Nam có thể hồi phục mạnh mẽ trong năm 2024, Việt Nam cần phải linh hoạt các giải pháp để giải quyết được những khó khăn, thách thức hiện hữu.

“Trên thực tế, quá trình đổi mới, sáng tạo, chuyển dịch năng lượng… đang mang đến những cơ hội mới để Việt Nam có thể thâm nhập vào những thị trường mới, gia tăng giá trị và hàm lượng hàng hóa, thúc đẩy xuất khẩu… Ngoài ra, Việt Nam cũng có thể tăng cường thu hút đầu tư, tận dụng những công nghệ tiên tiến như công nghệ bán dẫn, trí tuệ nhân tạo… nhằm mục đích khai thác hiệu quả các cơ hội này để phát triển ở mức cao hơn, thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình” – Chuyên gia UNDP gợi ý.

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Xuân Thành – giảng viên Đại học Fulbright Việt Nam cho rằng, động lực đầu tiên để nền kinh tế Việt Nam tăng trưởng trong tháng cuối năm 2023 và năm 2024 chính là xuất khẩu. Cũng theo ông, Việt Nam có thể đạt được mức tăng trưởng xuất khẩu từ 5 – 7% nhờ vào việc xuất khẩu sang thị trường Mỹ hồi phục.

TS. Cấn Văn Lực nhận định, tăng trưởng kinh tế năm 2024, thế giới có thể đi ngang hoặc giảm nhẹ nhưng Việt Nam dự kiến phục hồi ở mức 6 – 6,5%, lạm phát hoàn toàn trong tầm kiểm soát khoảng 3,5 – 4%. “Để bảo đảm mức tăng trưởng này, những cơ chế, chính sách về tài khóa từ năm 2023 nên tiếp tục áp dụng. Các chính sách tiền tệ, như giảm lãi suất, cơ cấu lại nợ cũng cần kéo dài thực hiện đến hết năm…Với các doanh nghiệp, phải đẩy mạnh cơ cấu lại, đa dạng hóa nguồn vốn, nâng cao tính thích ứng và nhất là nhanh chóng chuyển đổi theo hướng xanh hóa và số hóa” – Chuyên gia đề xuất.

“Mục tiêu tăng trưởng 6 – 6,5% trong năm 2024 là tương đối thách thức trong bối cảnh hiện nay. Tuy nhiên, nhiều điều kiện và chuyển biến trong những tháng cuối năm 2023 ủng hộ cho triển vọng tăng trưởng trong năm 2024” – TS. Lê Duy Bình – Giám đốc Economica Việt Nam khẳng định.

Nguồn: Phap Luat Viet Nam | Liên kết 

Tham khảo dịch vụ của SIA | Liên kết 

1. Việt Nam tiếp tục là điểm sáng kinh tế toàn cầu

Kinh tế – xã hội tiếp tục xu hướng phục hồi, tháng sau tích cực hơn tháng trước, quý sau cao hơn quý trước, cơ bản đạt được mục tiêu tổng quát đề ra và đạt nhiều kết quả quan trọng trên các lĩnh vực; tiếp tục là điểm sáng của kinh tế toàn cầu; đạt và vượt 10/15 chỉ tiêu.

Năm 2023, Việt Nam được nhiều tổ chức quốc tế ghi nhận là quốc gia đạt được nhiều thành tựu nổi bật trong phát triển kinh tế xã hội. Kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định; lạm phát thấp hơn mục tiêu Quốc hội đề ra; nợ công, nợ Chính phủ, nợ nước ngoài, bội chi ngân sách nhà nước được kiểm soát; tăng trưởng được thúc đẩy; các cân đối lớn của nền kinh tế được bảo đảm. Tăng trưởng GDP cả năm khoảng 5%, là nỗ lực rất lớn trong bối cảnh tình hình chung toàn cầu rất khó khăn, giúp nền kinh tế nước ta vẫn thuộc nhóm các nước tăng trưởng cao trong khu vực và thế giới. Khu vực nông nghiệp là điểm sáng và tiếp tục là trụ đỡ vững chắc của nền kinh tế trong khó khăn; khu vực dịch vụ phát triển khá sôi động, khu vực công nghiệp và xây dựng từng bước phục hồi.

Nhiều tổ chức quốc tế có uy tín đánh giá cao kết quả và triển vọng của nền kinh tế nước ta và dự báo Việt Nam sẽ phục hồi nhanh trong thời gian tới. Fitch Ratings đã nâng xếp hạng tín nhiệm quốc gia dài hạn của Việt Nam lên mức BB+ (từ mức BB), với triển vọng “Ổn định”. Giá trị thương hiệu quốc gia Việt Nam đạt 431 tỷ USD, tăng 1 bậc lên thứ 32/100 thương hiệu quốc gia mạnh trên thế giới.

2. Đối ngoại, hội nhập đạt những thành tựu lịch sử

Đầu tư công được cơ cấu lại theo hướng có trọng tâm, trọng điểm, tập trung cho các dự án có tính lan tỏa cao, tạo động lực phát triển

Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương tập trung rà soát, phát hiện, xử lý kịp thời những bất cập, khó khăn, vướng mắc, cả về quy định pháp luật, cơ chế, chính sách và tổ chức thực hiện, khơi thông nguồn lực, hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua khó khăn, thúc đẩy tăng trưởng, tạo việc làm, sinh kế cho người dân, bảo đảm đời sống cho người lao động.

Ước giải ngân đầu tư công cả năm khoảng 667,882 nghìn tỷ đồng, đạt 94,3% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, cao hơn cùng kỳ năm 2022 khoảng 2,88% (91,42%), về số tuyệt đối cao hơn khoảng 137,6 nghìn tỷ đồng. Đầu tư công được cơ cấu lại theo hướng có trọng tâm, trọng điểm, tập trung cho các dự án có tính lan tỏa cao, tạo động lực phát triển.

Chính phủ quyết liệt xử lý, tháo gỡ những khó khăn, hạn chế, bất cập, phát triển các loại thị trường đồng bộ, an toàn, lành mạnh, bền vững và hội nhập; việc ổn định và phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp, thị trường bất động sản khởi sắc tích cực hơn. Tiếp tục xử lý nợ xấu, cơ cấu lại các tổ chức tín dụng, nhất là 05 ngân hàng yếu kém.

Tập trung cơ cấu lại, nâng cao, cải thiện hiệu quả hoạt động của các tập đoàn, tổng công ty nhà nước; tiếp tục xử lý hiệu quả bước đầu 8/12 dự án, doanh nghiệp thua lỗ đã kéo dài nhiều năm; hoàn thành và đưa vào vận hành nhiều dự án điện lớn, quan trọng sau thời gian dài gián đoạn.

9. Đạt và vượt toàn bộ các chỉ tiêu kế hoạch về xã hội

Việc tổ chức kỷ niệm 80 năm ra đời Đề cương về Văn hóa Việt Nam và Hội nghị toàn quốc về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam lần đầu tiên được tổ chức, là những sự kiện quan trọng để tiếp tục cụ thể hóa, triển khai chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Đảng Nhà nước về phát triển văn hóa, đặc biệt là những chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị văn hóa toàn quốc năm 2021

Các lĩnh vực văn hóa, xã hội tiếp tục được quan tâm đầu tư phát triển, đạt kết quả rõ nét hơn. Toàn bộ các chỉ tiêu kế hoạch về xã hội đều đạt và vượt mục tiêu đề ra, thể hiện rõ bản chất tốt đẹp của chế độ ta, không hy sinh tiến bộ, công bằng xã hội để chạy theo tăng trưởng kinh tế đơn thuần.

Trước khó khăn của nền kinh tế, Quốc hội, Chính phủ tiếp tục thực hiện chính sách miễn, giảm, gia hạn các loại thuế, phí, lệ phí, tiền thuê đất. Tổng trị giá của các chính sách này khoảng gần 200 nghìn tỷ đồng và tính đến tháng 11, đã miễn, giảm, gia hạn trên 172 nghìn tỷ đồng (trong đó miễn, giảm khoảng 65 nghìn tỷ đồng). Tăng thu, tiết kiệm chi, trích lập quỹ tiền lương (đến nay được khoảng 560 nghìn tỷ đồng), bảo đảm đủ nguồn để cải cách tiền lương trong 3 năm 2024 – 2026.

Công tác bảo đảm an sinh xã hội, chăm lo cho đời sống người lao động, nhất là các nhóm yếu thế, đối tượng chính sách tiếp tục được đẩy mạnh. Đời sống của nhân dân tiếp tục được cải thiện, thu nhập bình quân của người lao động tăng 6,8%; trên 94% số hộ gia đình đánh giá có thu nhập ổn định hoặc cao hơn cùng kỳ năm 2022. Theo Báo cáo Hạnh phúc thế giới vào tháng 3/2023 của Liên Hợp Quốc, Chỉ số hạnh phúc của Việt Nam tăng 12 bậc, từ vị trí 77 lên vị trí 65 trong bảng xếp hạng toàn cầu.

Việc tổ chức kỷ niệm 80 năm ra đời Đề cương về Văn hóa Việt Nam và Hội nghị toàn quốc về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam lần đầu tiên được tổ chức, là những sự kiện quan trọng để tiếp tục cụ thể hóa, triển khai chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Đảng Nhà nước về phát triển văn hóa, đặc biệt là những chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị văn hóa toàn quốc năm 2021.

10. Đẩy mạnh và tăng cường công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực

Công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực tiếp tục được đẩy mạnh, khẳng định đây là xu thế tất yếu, không thể đảo ngược được, góp phần củng cố, tăng cường niềm tin của Nhân dân với Đảng, Nhà nước. Có nhiều bước tiến mới trong điều tra, khám phá, xét xử nhiều vụ án lớn; đã khởi tố mới, điều tra nhiều vụ án tham nhũng, tiêu cực đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội rất quan tâm xảy ra trong những lĩnh vực chuyên môn sâu, hoạt động khép kín, có sự đan xen giữa khu vực nhà nước và khu vực ngoài nhà nước mà từ trước tới nay chưa xử lý được, như: Tiếp tục điều tra mở rộng giai đoạn 2 vụ án liên quan đến Công ty Việt Á; vụ án xảy ra tại Cục Lãnh sự (Bộ Ngoại giao); các vụ án xảy ra tại Tập đoàn FLC; Tân Hoàng Minh như: vụ án xảy ra tại Ngân hàng SCB, Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Công ty An Đông…; xử lý nhiều bị can là cán bộ cấp cao, cả đương chức và nghỉ hưu theo tinh thần “Không có vùng cấm, không có ngoại lệ, dù bất kể đó là ai”

Nguồn：Chinh phu ｜Liên kết

Tham khảo dịch vụ của SIA｜Liên kết

 

Quy hoạch Điện VIII (PDP8) được Việt Nam phê duyệt gần đây đã đặt ra các mục tiêu về năng lượng tái tạo đầy tham vọng vào năm 2030. Các mục tiêu được đề cập trong PDP8 chủ yếu tập trung vào việc thúc đẩy năng lượng tái tạo đồng thời giảm sự phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu hóa thạch như than đá.

Theo các chuyên gia của McKinsey, mục tiêu này khiến Việt Nam đối mặt một vấn đề nan giải đó là các dự án năng lượng tái tạo hiện tại không phải lúc nào cũng có khả năng được cấp vốn do quy định chồng chéo.

Tuy nhiên, điều kiện thị trường hiện tại lại mang đến cho ngành năng lượng Việt Nam một cơ hội có một không hai. Cụ thể, thay vì chỉ tập trung đầu tư vào Trung Quốc, nhiều nhà sản xuất trên thế giới hiện đang tích cực đa dạng hóa chuỗi cung ứng của họ sang các quốc gia láng giềng, trong đó có Việt Nam. Trong bối cảnh đó, Việt Nam có thể triển khai nhiều dự án năng lượng tái tạo hơn để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về năng lượng tái tạo của khách hàng thương mại và công nghiệp (C&I), cũng như hỗ trợ cho các dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI).

Theo McKinsey, nếu có thể nắm bắt cơ hội này và giải quyết những thách thức đang tồn tại, Việt Nam có tiềm năng dẫn đầu khu vực về công suất lắp đặt các dự án năng lượng tái tạo cũng như khả năng sản xuất năng lượng bền vững.

Là một phần trong thông qua việc thúc đẩy PDP8 cho năng lượng tái tạo, Việt Nam đã cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Để đạt được điều này, Việt Nam cần nhanh chóng tăng cường kết hợp năng lượng tái tạo để có khả năng khử carbon trong ngành điện khoảng 78%.

May mắn là tiềm năng về năng lượng tái tạo ở Việt Nam vô cùng lớn vì đây là quốc gia phù hợp nhất ở Đông Nam Á để phát triển năng lượng gió và mặt trời, với công suất tiềm năng đạt 1.000 gigawatt (GW).

Việt Nam có nguồn tài nguyên thiên nhiên mang lại tiềm năng lớn về năng lượng gió và năng lượng mặt trời

Để nắm bắt được cơ hội, Việt Nam cần tăng cường đầu tư, xây dựng và tích hợp năng lượng mặt trời và năng lượng gió để cho phép quốc gia cung cấp 50 hoặc 100% năng lượng tái tạo (RE50/RE100) theo cách hiệu quả về mặt kinh tế.

Mục tiêu công suất nguồn điện của Việt Nam trong Quy hoạch Điện 8 (Đơn vị: Gigawatts – Gwh)

Việt Nam chuyển hướng sang năng lượng tái tạo: Nắm bắt cơ hội dẫn đầu về phát triển bền vững

Nếu không sớm chuyển sang năng lượng tái tạo, Việt Nam có thể sẽ phải đối mặt với những rủi ro sau:

Mất điện liên tục và rủi ro về an ninh năng lượng

Nhu cầu sử dụng điện ngày càng tăng và điều kiện thời tiết khắc nghiệt đã ảnh hưởng không nhỏ đến Việt Nam. Theo McKinsey, năng lượng tái tạo mang lại nguồn an ninh năng lượng độc lập, không phụ thuộc vào nguồn nhiên liệu hóa thạch nhập khẩu.

Gần đây, Việt Nam đã phải đối mặt với tình trạng thiếu điện và mất điện do nắng nóng cực độ, hạn hán và mực nước ở các nhà máy thủy điện thấp kỷ lục. Trước tình hình đó, EVN đã tiến hành cắt điện luân phiên trên khắp cả nước , đặc biệt ở khu vực phía Bắc. Điều này đã ảnh hưởng đến người dân, ngành du lịch và các khu công nghiệp.

Báo cáo của McKinsey nhận định, Việt Nam cần mở rộng phát triển năng lượng tái tạo càng nhanh càng tốt để đạt được cam kết của Chính phủ trong việc đưa phát thải ròng về 0 vào năm 2050 cũng như các mục tiêu được đề cập trong PDP8. Theo đó, PDP8 đặt mục tiêu các nguồn năng lượng gió, mặt trời và các nguồn tái tạo khác (trừ thủy điện), chiếm ít nhất 32% nhu cầu năng lượng của đất nước vào năm 2030.

Nguy cơ mất lợi thế

Nhờ tốc độ tăng trưởng kinh tế ấn tượng cũng như lực lượng lao động dồi dào, nhiều công ty đã lựa chọn Việt Nam là một giải pháp để đa dạng hóa chuỗi cung ứng thay vì phụ thuộc vào Trung Quốc. Tuy nhiên, theo các chuyên gia của McKinsey, Việt Nam có nguy cơ đánh mất lợi thế này nếu không kịp thời đáp ứng nhu cầu sử dụng năng lượng tái tạo ngày một tăng của các doanh nghiệp nước ngoài.

Nhiều nhà sản xuất lớn nhất thế giới đã cam kết sử dụng 100% năng lượng tái tạo cho hoạt động sản xuất của công ty, chẳng hạn như những doanh nghiệp thuộc nhóm sáng kiến toàn cầu RE100 – Chiến dịch nhằm mục đích tập hợp các công ty trong danh sách Global Fortune 500 để cùng thực hiện cam kết sử dụng 100% năng lượng tái tạo.

Nếu không thể đảm bảo đủ năng lượng tái tạo, các nhà đầu tư nước ngoài sẽ khó có thể đầu tư vào Việt Nam. Vì vậy, dòng vốn đầu tư sẽ đổ vào nhiều hơn nếu Việt Nam có thể cung cấp năng lượng cho nhóm RE100.

Rủi ro từ nền tảng kinh tế hiện nay của Việt Nam

Theo McKinsey, các nền tảng kinh tế hiện nay của Việt Nam có thể bị ảnh hưởng nếu không triển khai dự án năng lượng Theo McKinsey, các nền tảng kinh tế hiện nay của Việt Nam có thể bị ảnh hưởng nếu không triển khai dự án năng lượng tái tạo trên quy mô lớn. Lý do bởi các sản phẩm không được sản xuất bởi nguồn năng lượng sạch có thể sẽ phải chịu thêm thuế carbon.

Ví dụ, hơn 10 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng công nghiệp của Việt Nam có thể bị ảnh hưởng bởi các quy định liên quan đến thuế biên giới carbon vào năm 2030. Hơn nữa, nếu các quốc gia khác ban hành các loại thuế tương tự, con số này có thể lên đến 20 tỷ USD. Trường hợp danh sách các sản phẩm sản xuất phải tuân thủ theo quy định được mở rộng ngoài các sản phẩm công nghiệp, ít nhất 200 tỷ USD giá trị kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng của Việt Nam có thể gặp rủi ro.

Mối nguy hiểm hữu hình từ biến đổi khí hậu

Việt Nam phải đối mặt với rủi ro hữu hình do biến đổi khí hậu. Trong đó, các thành phố là những khu vực dễ bị tổn thương bởi những rủi ro đến từ biến đổi khí hậu. Chẳng hạn, nguy cơ ngập lụt tại Thành phố Hồ Chí Minh có thể tăng gấp 10 lần cho đến năm 2050. Không chỉ vậy, trong trường hợp mực nước biển dâng lên mức 180cm, 66% diện tích Thành phố Hồ Chí Minh có thể chìm trong nước. Những rủi ro về biến đổi khí hậu có thể có thể khiến 40% diện tích thành phố đối mặt với tình trạng ngập lụt, dẫn tới thiệt hại về kinh tế và cơ sở hạ tầng có thể lên tới 15-20 tỷ USD.

Nếu Việt Nam không nhanh, cơ hội sẽ thuộc về các nước láng giềng

Trong khi các dự án năng lượng tái tạo ở Việt Nam có dấu hiệu tụt hậu thì các nước láng giềng đang bắt đầu đưa ra các giải pháp tiết kiệm chi phí cho các dự án năng lượng tái tạo. Ví dụ, Ấn Độ đã đặt mục tiêu đạt 500 GW công suất năng lượng tái tạo vào năm 2030 và đã ban hành Đạo luật Điện lực năm 2003. Theo đó, quốc gia này đã mở đường cho các doanh nghiệp tiếp cận với các thỏa thuận mở và hợp đồng mua bán điện (PPA).

Samsung đang nhắm đến việc đưa Ấn Độ trở thành trung tâm sản xuất điện thoại thông minh. Không chỉ vậy, Foxconn cũng đang thảo luận để khởi động một nhà máy ở bang Tamil Nadu của nước này.

Malaysia cũng là một ví dụ bên cạnh Ấn Độ. Cụ thể, để đạt được mục tiêu sử dụng 70% năng lượng tái tạo vào năm 2050, quốc gia này đã ban hành các hợp đồng mua bán điện ảo (VPPA) cho phép người tiêu dùng được sử dụng nguồn điện lớn hơn 1 megawatt (MW).

Ngược lại, với mức giá hiện tại, các dự án năng lượng tái tạo ở Việt Nam thường không mang lại hiệu quả kinh tế nhất quán, gây bất lợi cho các nhà phát triển. Việt Nam vẫn chưa cho phép các hợp đồng mua bán điện trực tiếp (DPPAs) cũng như chưa thiết lập các cơ chế (bao gồm cả cơ chế đấu giá) để mở đường cho các dự án năng lượng tái tạo. Giá năng lượng cao và tỷ lệ sử dụng năng lượng tái tạo thấp ở Việt Nam có thể dẫn đến gánh nặng tài chính cho người tiêu dùng và nguy cơ mất vốn đầu tư nước ngoài.

Làm thế nào để khu vực công và tư nhân của Việt Nam có thể cùng giải quyết các vấn đề về năng lượng và đảm bảo tương lai kinh tế của Việt Nam?

Bên cạnh những thách thức để phát triển năng lượng tái tạo hiệu quả, những quan sát và nghiên cứu của chúng tôi cho thấy rằng Việt Nam có thể giải quyết vấn đề nan giải về năng lượng và đảm bảo tương lai kinh tế thông qua việc thúc đẩy hợp tác giữa khu vực công và tư nhân.

Sáu phương án thực tiễn tổng quát tốt nhất có thể mở khóa năng lượng tái tạo bao gồm:

Thứ nhất, chấp thuận cơ chế DPPAs để cho phép giao dịch năng lượng tái tạo bên ngoài cơ sở. Điều này có thể đảm bảo khả năng sinh lợi và sinh lời của năng lượng tái tạo thông qua việc đo lường mạng và truy cập mở. Bên cạnh đó, DPPAs sẽ loại bỏ các hạn chế, người mua có thể mua năng lượng sạch trực tiếp từ các nhà phát triển tư nhân (tức là ở bên ngoài địa điểm của người tiêu dùng) thay vì mua năng lượng hỗn hợp từ EVN. Điều này có thể khuyến khích các nhà phát triển ở lại và đầu tư thêm vào Việt Nam.

Thứ hai, cam kết quy định và mục tiêu rõ ràng. Cần có quy định để tạo ra sự công bằng trong ngành và tính minh bạch cho các nhà phát triển. Cụ thể:

(1) Sửa đổi và cải thiện các hợp đồng mẫu về mua bán điện (PPAs) trong việc bồi thường khi chấm dứt và cắt giảm. Ví dụ trong trường hợp Tập đoàn Điện lực Việt Nam không thể mua năng lượng bao tiêu.

(2) Tạo cơ chế trao thầu các dự án năng lượng tái tạo mới bao gồm phân bổ địa điểm và giá bao tiêu, đặc biệt đối với điện gió ngoài khơi.

(3) Thiết lập các mục tiêu phát triển hydro và các nhiên liệu thay thế khác, cùng với các chính sách ưu đãi cho các ngành này.

Thứ ba, đầu tư vào lưới điện. Các nhà phát triển và nhà đầu tư có thể bị thu hút bởi các dự án mới nếu lưới điện được cập nhật để cho phép các dự án JETP và các khoản đầu tư khác. Khả năng khu vực tư nhân tham gia phát triển và vận hành lưới điện cũng có thể giúp Việt Nam trở nên hấp dẫn hơn với các nhà đầu tư.

Thứ tư, hoàn tất đàm phán với nhiều Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á để xuất khẩu năng lượng tái tạo. Khu vực công có thể xác định các quy tắc cho các đơn đăng ký yêu cầu đề xuất và các biên bản ghi nhớ với các quốc gia lân cận.

Thứ năm, thí điểm các khu công nghiệp RE100 tại các tỉnh đang đóng vai trò là “ngọn hải đăng” dẫn đường. Các địa phương có thể nắm giữ vị trí dẫn đầu về năng lượng tái tạo và thu hút FDI bằng cách khuyến khích thành lập khu công nghiệp RE100. Điều này đòi hỏi sự hợp tác của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài nguyên và Môi trường và các đơn vị liên quan để thu hút cả các nhà phát triển năng lượng tái tạo và khách hàng C&I.

Thứ sáu, giới thiệu các yếu tố hỗ trợ chính khác. Khi đến giai đoạn thực hiện, Việt Nam có thể xem xét áp dụng các biện pháp như thuế carbon và thị trường carbon càng sớm càng tốt, từ đó khuyến khích sử dụng năng lượng tái tạo với mức giá tương đối thấp hơn.

Những bước đi táo bạo của khu vực tư nhân

Phối hợp với khu vực công, các doanh nghiệp tư nhân có thể hành động ngay lập tức để nắm bắt cơ hội phát triển. Họ có thể xem xét bốn quyết định chiến lược lớn:

Thứ nhất, các nhà phát triển cam kết xây dựng đường dẫn điện GW. Điều này có thể giúp các nhà cung cấp đầu tư vào hệ sinh thái chuỗi giá trị địa phương và giảm chi phí thông qua quy mô kinh tế. Ngoài ra, quyết định này có thể sẽ khuyến khích chính quyền địa phương phát triển lực lượng lao động địa phương.

Thứ hai, khách hàng C&I cam kết bao tiêu thông qua DPPAs. Khách hàng của C&I có thể đảm bảo nhu cầu và mức tiêu thụ, giúp các dự án RE100 ban đầu ngay lập tức có khả năng được cấp vốn—đặc biệt nếu họ sẵn sàng trả phí bảo hiểm xanh cho các điện tử tái tạo 24/7.

Thứ ba, các nhà phát triển và nhà cung cấp giảm chi phí thông qua thiết kế tiêu chuẩn hóa. Khi các nhà phát triển đã cam kết với quy mô của quy trình, họ có thể chuẩn hóa một thiết kế được tối ưu hóa trên các địa điểm khác nhau, cho phép vận hành thử nhanh chóng và giảm chi phí.

Thứ tư, các nhà phát triển và người tiêu dùng nắm bắt hạ nguồn công nghệ xanh. Các nhà phát triển có thể cân nhắc đầu tư vào (hoặc tạo ra) công nghệ xanh để đẩy nhanh hành trình sử dụng năng lượng tái tạo, chẳng hạn như hydro xanh hoặc sạc xe điện. Ngoài ra, người tiêu dùng có thể cam kết sử dụng công nghệ xanh, chẳng hạn như mức tiêu thụ và giá tiêu thụ hydro.

Sức mạnh của sự hợp tác

Với việc khu vực công và tư nhân hoạt động song song, Việt Nam có thể đạt được RE50 hoặc RE100 về mặt kinh tế trong ba khoảng thời gian.

Thứ nhất, trong vòng 12-18 tháng tới, quốc gia có thể thiết lập khung pháp lý và cam kết thực hiện, triển khai các mô hình thí điểm PPAs và DPPAs, kèm theo cam kết công khai về RE50 và RE100.

Thứ hai, Việt Nam có thể tăng đáng kể công suất lắp đặt năng lượng tái tạo và tiếp tục thu hút FDI trong vòng 5-7 năm tới. Điều này có thể đạt được bằng cách chuyển sang RE50 hoặc RE100 ở một số tỉnh và tạo điều kiện cho các nguồn năng lượng tái tạo dư thừa .

Thứ ba, trong vòng một thập kỷ, quốc gia này có thể rút ngắn thời gian đạt được mục tiêu đưa phát thải ròng về 0 bằng việc sử dụng năng lượng tái tạo trên khắp đất nước. Thực hiện được các khuyến nghị trên, Việt Nam có thể dẫn đầu Đông Nam Á, trở thành nền kinh tế năng lượng tái tạo có giá trị cao nhất.

Mặc dù hành trình này còn nhiều thách thức, nhu cầu cấp thiết của Việt Nam trong việc phát triển nguồn năng lượng tái tạo nhằm đạt được các mục tiêu đầy tham vọng của PDP8 có thể được đáp ứng. Điều này có thể đạt được khi khu vực công mở đường bằng cách thiết lập các quy định rõ ràng và giảm thiểu rủi ro dự án cho các nhà phát triển, đồng thời khu vực tư nhân cam kết chuyển đổi quy mô lớn với các dự án nhiều GW, tạo ra hệ sinh thái năng lượng tái tạo tại địa phương ở Việt Nam, và sẵn sàng kéo đòn bẩy giảm chi phí.

Nguồn：Cafe F ｜Liên kết

Tham khảo dịch vụ của SIA｜Liên kết